ვეტერინარული კონვენცია ჯანმრთელობის, ცხოველთა დაავადებებისა და თურქეთ-საქართველოს საზღვრის შესახებ საქართველოში, თურქეთის დიპლომატიური არქივის დოკუმენტების მიხედვით

ანოტაცია

1917 წლის ბოლშევიკური რევოლუციის შემდეგ ქართველმა მენშევიკებმა საქართველოში ადმინისტრაცია აიღეს და დამოუკიდებლობა გამოაცხადეს, თუმცა ეს გამარჯვება ხანმოკლე აღმოჩნდა. მალევე ბოლშევიკებმა სომხეთსა და აზერბაიჯანში გაიმარჯვეს, წითელი არმიის ჯარების თბილისში შევიდნენ და 1921 წელს საქართველოს საბჭოთა რეჟიმი დაამყარეს. ამ ეტაპის შემდეგ, საბჭოთა კავშირის პერიოდში თურქეთ-საქართველოს ურთიერთობები განვითარდა, რაც თურქეთ-საბჭოთა ურთიერთობების დამსახურებაა. მიუხედავად იმისა, რომ მეორე მსოფლიო ომის დაწყებამდე გადაულახავი პრობლემა არ არსებობდა, ომის მიმდინარეობისას თურქეთ-საბჭოთა კავშირის ურთიერთობები დაიძაბა და ეს დაძაბულობა ომის შემდეგაც გაიზარდა. თურქეთი ინარჩუნებდა ინტერესს საბჭოთა კავშირის საზღვარზე მყოფი საქართველოს მიმართ, აკვირდებოდა იქ მიმდინარე მოვლენებს და თურქეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროსა და სახელმწიფოს შესაბამის ინსტიტუტებს აცნობებდა მოვლენების შესახებ. საქართველოსთან დაკავშირებული საარქივო დოკუმენტები ძირითადად მოიცავს სამხედრო, პოლიტიკურ, მოსახლეობის, მიწის, მიგრაციისა და კომერციულ ურთიერთობებს. განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც მოსკოვის ხელშეკრულების შემდეგ ბათუმი საქართველოს გადაეცა, მოსახლეობის ნაკადი გაიზარდა და შესაბამისად, წარმოიშვა საზღვრებისა და მიწების პრობლემები. ერთ-ერთი მათგანი ჯანმრთელობის საკითხს ეხებოდა და აუცილებელი იყო რეგულაციების მიღება, განსაკუთრებით ცხოველების საძოვრებსა და მდელოებზე გადაყვანასთან დაკავშირებით.

იმისათვის, რომ გადაკვეთის დროს რაიმე რისკი არ შექმნილიყო, თურქეთი ყურადღებით აკვირდებოდა მეზობელ საქართველოში სანიტარული მდგომარეობისა და ეპიდემიების განვითარებას. 1923 წლის ანგარიშის თანახმად, მიუხედავად იმისა, რომ გამოძიების შედეგად დადგინდა, რომ ისეთი დაავადებები, როგორიცაა ქოლერა და ტიფი, საქართველოს პორტებში არ დაფიქსირებულა, თურქეთსა და სსრკ-ს შორის თურქეთ-საქართველოს საზღვარზე ცხოველთა გადამდები დაავადებების წინააღმდეგ ზომების მიღების აუცილებლობა წარმოიშვა და ამ კონტექსტში დღის წესრიგში დადგა შეთანხმების დადება.

1928 წლის 6 აგვისტოს ანკარაში თურქეთსა და საქართველოს შორის 17-პუნქტიანი „ვეტერინარული შეთანხმება (კონტრაქტი)“ დაიდო; იმავე დღეს დამტკიცდა ამ კონტრაქტის სამი ოქმი და დანართი. შეთანხმება დაიდო 1921 წლის 13 ოქტომბერს ყარსში ხელმოწერილი ხელშეკრულებისა და 1928 წლის 6 აგვისტოს ანკარაში ხელმოწერილი საძოვრების შეთანხმების ფარგლებში. შესაბამისად, თურქეთის მოსახლეობას შეეძლო ესარგებლა აჭარის რეგიონის, ოზურგეთის, აჰისკას და ახალქალაქის ადმინისტრაციების საზღვრებში არსებული ცნობილი საძოვრებით, ხოლო საქართველოს სოციალისტური საბჭოთა რესპუბლიკის მოსახლეობას - ართვინისა და ყარსის პროვინციების საზღვრებში არსებული ტერიტორიებით, თურქეთ-საქართველოს საზღვრიდან 15 კილომეტრამდე დაშორებით. ხელშეკრულებაში მითითებული იყო, თუ როგორ უნდა გაკონტროლებულიყო მსხვილფეხა და პატარა ზომის ცხოველები და რა წესები და სანქციები უნდა დაეცვათ საძოვრების საჭიროების მქონე ცხოველების პატრონებსა და ორივე საზღვარზე მყოფ ორგანოებს.

ამ კვლევაში ვეტერინარული შეთანხმება განხილულია როგორც რეგულაცია, რომელიც ეხება ჯანმრთელობის მდგომარეობას, ცხოველთა დაავადებებს და თურქეთ-საქართველოს საზღვარს საქართველოში სსრკ-ის პერიოდში, თურქეთის დიპლომატიური არქივის დოკუმენტების მიხედვით.